Lokata czy konto oszczędnościowe?

Wśród różnych opcji pomnażania pieniędzy i gromadzenia oszczędności lokata i rachunek oszczędnościowy to opcje najprostsze i charakteryzujące się niskim poziomem ryzyka. Korzystanie z obu narzędzi nie wymaga też specjalistycznej wiedzy finansowej. Wystarczy pamiętać o kilku zasadach związanych z deponowaniem kapitału i różnicach pomiędzy jedną a drugą opcją, żeby podjąć decyzję jaki sposób oszczędzania będzie w danym momencie korzystniejszy.  

Co to jest lokata terminowa? 

Lokata kojarzy się przede wszystkim z bezpieczeństwem deponowanych środków i polega na przekazaniu do banku określonej kwoty na określony czas. W zamian za powierzenie środków, bank zobowiązuje się wypłacić zgodny z oprocentowaniem lokaty zysk pod postacią odsetek.  Wśród cech charakterystycznych lokaty można wskazać jej ściśle określony czas trwania: może to być miesiąc, 3 miesiące, 12 miesięcy czy nawet 36 miesięcy.  

Drugą typową dla lokaty terminowej cechą jest jej stała wartość. Bank może określić ramy finansowe lokaty czyli wskazać jej minimalną i maksymalną kwotę. Klient natomiast decyduje, ile faktycznie środków chce przekazać i jest to decyzja, której nie można zmienić w czasie trwania lokaty. Zatem decydując się na depozyt o wartości 5.000 zł na okres 6 miesięcy, nie możemy po miesiącu wpłacić jeszcze np. 1.000 zł. Wypłata zdeponowanych środków jest co prawda możliwa, ale wiąże się z zerwaniem lokaty i zwykle utratą całości wypracowanych odsetek.  

Jakie są rodzaje lokat terminowych? 

Lokata terminowa może być odnawialna lub nieodnawialna. Wybór tej pierwszej opcji oznacza, że po zakończeniu okresu depozytu odnawia się on na kolejny okres. Jeśli korzystamy z lokaty nieodnawialnej jej zamknięcie oznacza powrót środków na nasz rachunek bankowy wraz z naliczonymi odsetkami.  

Korzystanie z lokaty odnawialnej wiąże się również z kwestią decyzji w zakresie kapitalizacji odsetek. Bardziej opłacalna opcja oznacza kapitalizację i dopisanie odsetek po każdym zakończeniu okresu depozytu. Wówczas w kolejnym okresie oprocentowaniu podlegać będzie wyższa kwota: wpłaconego kapitału i odsetek.  

Jak działa rachunek oszczędnościowy? 

Rachunek oszczędnościowy to narzędzie, które służy długoterminowemu budowaniu oszczędności na elastycznych warunkach dostępu do gromadzonych środków. Nie ma tu tak rygorystycznych wskazówek banku w zakresie okresu depozytu jak przy lokacie – umowa rachunku oszczędnościowego zawierana jest zwykle na czas nieokreślony, czy w zakresie deponowanej kwoty – decyzję o tym, ile wpłacić pieniędzy, ile i kiedy wypłacić zależy od dysponenta rachunku. Ewentualna wypłata środków nie wiąże się również z sankcją utraty wypracowanych już odsetek.  

Jaka jest różnica pomiędzy rachunkiem oszczędnościowym a oszczędnościowo-rozliczeniowym? 

Rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy (ROR) nazywany często po prostu rachunkiem osobistym, poza nielicznymi ofertami kierowanymi do dzieci, właściwie nie pełni funkcji oszczędnościowej. Gromadzone na rachunku środki nie są oprocentowane. ROR służy przede wszystkim realizowaniu transakcji: płatności gotówkowych i bezgotówkowych za pomocą karty debetowej dołączanej do rachunku, realizacji przelewów zlecanych bezpośrednio z konta za pośrednictwem bankowości elektronicznej czy aplikacji mobilnej czy płatności realizowanych przy pomocy coraz bardziej popularnego BLIK-a. Zakres możliwości, które daje rachunek osobisty ciągle się poszerza.  

Konto osobiste to samodzielny produkt, który czasem może być niezbędny do korzystania z innych propozycji banku: konta walutowego, karty wielowalutowej czy rachunku oszczędnościowego.  

Konto oszczędnościowe natomiast może, ale nie musi być samodzielnym produktem bankowym. W ofercie banków znajdziemy obie opcje. Ponadto rola rachunku oszczędnościowego jest inna niż konta osobistego. Ten pierwszy służy gromadzeniu i pomnażaniu pieniędzy, co w praktyce oznacza znacznie mniej opcji realizacji transakcji przy jego pomocy. Liczba wypłat pieniędzy ponad miesięczny limit będzie kosztowna, a zwykle tylko jeden przelew wychodzący w miesiącu jest bezpłatny. Takie rozwiązanie ma sprzyjać oszczędzaniu czyli wykorzystywaniu rachunku zgodnie z jego przeznaczeniem.  

Jakie są podobieństwa i różnice pomiędzy lokatą a kontem oszczędnościowym? 

Jak już wcześniej wspomniano lokata i rachunek oszczędnościowy to produkty do siebie podobne, które łączą m.in. takie cechy jak: 

• Bezpieczeństwo – wypłata deponowanych środków w obu opcjach jest gwarantowana przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny do wysokości równowartości 100.000 euro w złotówkach. Zatem nawet bankructwo banku nie zagraża naszym pieniądzom, o ile ich wysokość mieści się w limicie.  
• Niewielkie ryzyko inwestycji – kapitał wpłacony na lokatę czy rachunek oszczędnościowy zawsze można odzyskać. Zwykle będzie on powiększony o wypracowane odsetki, wyjątkiem będzie tu zerwanie lokaty, które kończy się zwykle utratą części lub całości wypracowanych odsetek. Tym niemniej, co najmniej wpłacony kapitał zawsze do nas wróci. W przypadku inwestycji np. w akcje takiej gwarancji nie ma.  
• Wiadomy z góry zysk – wysokość oprocentowania lokaty, jak i konta oszczędnościowego jest z góry określona, co ułatwia obliczenie wysokości potencjalnego zysku. Nie będzie tu niespodzianek typowych np. dla rynku akcji.  

• Podatek od zysków kapitałowych – wypracowany zysk podlega pomniejszeniu o tzw. podatek Belki. Bank obliczy i przekaże odpowiednią kwotę podatku do urzędu skarbowego, a następnie pomniejszoną o podatek kwotę odsetek dopisze do rachunku. Aktualna wysokość podatku od zysków kapitałowych wnosi 19%.  
• Dostępność – zarówno lokata jak i rachunek oszczędnościowy to popularne i łatwo dostępne produkty oszczędnościowe, których ofertę znajdziemy w większości banków komercyjnych.  

Różnice dotyczą: 

• Dostępu do zgromadzonych środków – w przypadku lokaty zarówno termin depozytu, jak i powierzona kwota jest stała. Wycofanie środków przed terminem zapadalności traktowane jest jako jej zerwanie, czego konsekwencją będzie utrata całości lub części wypracowanego pod postacią odsetek zysku. Wypłata pieniędzy z rachunku oszczędnościowo jest natomiast możliwa bez ryzyka utraty odsetek. Trzeba tylko pamiętać, żeby z dyspozycji wypłaty środków korzystać nie częściej niż raz w miesiącu. Zwykle bowiem każdy kolejny przelew wychodzący będzie wiązał się z koniecznością poniesienia dodatkowych opłat. 
• Kwoty depozytu – na lokacie jest stała, zatem nie można w czasie jest trwania dopłacić lub wypłacić jakiejkolwiek kwoty. Dodatkowo bank zwykle określa minimalną i maksymalną kwotę depozytu. Odmienne zasady funkcjonują w przypadku konta oszczędnościowego. To my określamy, kiedy i ile wpłacić na rachunek, a także kiedy i ile wypłacić pieniędzy bez utraty wypracowanych odsetek.  

• Czasu trwania umowy – dla konta oszczędnościowego umowa jest najczęściej zawierana na czas nieokreślony. W przypadku lokaty będzie to zamknięty okres, który trwa zwykle od jednego do kilku lub kilkunastu miesięcy.  
• Wysokość oprocentowania – zwykle nieco wyżej oprocentowana będzie lokata. Ze względu na konieczność zamrożenia środków bez możliwości dysponowania nimi, bank jest skłonny zapłacić nieco więcej niż za znaczenie bardziej elastyczny dostęp do środków gromadzonych w ramach rachunku oszczędnościowego. Warto jednak sprawdzać bieżące oferty, bo zwłaszcza warunki promocyjne dla rachunków oszczędnościowych mogą być równie atrakcyjne jak te proponowane w ramach lokaty. Zwykle jednak skorzystanie z promocji może wiązać się z koniecznością spełnienia dodatkowych warunków np. otwarcia konta osobistego powiązanego z rachunkiem oszczędnościowym. Warto również zwrócić uwagę czy bank oferuje oprocentowanie zmienne czy stałe.  
• Opłaty – w przypadku lokaty ewentualne koszty wiążą się przede wszystkim z jej przedwczesnym zerwaniem i utratą wypracowanych już odsetek. Posiadanie rachunku oszczędnościowego nie wiąże się z żadnymi opłatami, jeśli korzystamy ze zgromadzonych środków w granicach określonych limitów. Zgodnie z istotą budowania oszczędności dostęp do gromadzonych pieniędzy nie powinien być tak prosty, jak ma to miejsce w przypadku rachunku osobistego. Dlatego zwykle realizacja tylko jednego przelewu wychodzącego w miesiącu w ramach konta oszczędnościowego będzie bezpłatna. Od każdej kolejnej wypłaty środków bank naliczy już opłatę.  

Lokata czy rachunek oszczędnościowy – jaki sposób oszczędzania wybrać? 

Mając na uwadze podobieństwa i różnice pomiędzy tymi dwoma produktami oszczędnościowymi warto samodzielnie zastanowić się, który sposób oszczędzania jest nam bliższy. Warto pamiętać, że oba produkty są bezpieczne i gwarantują zwrot środków nawet w przypadku bankructwa banku. Kluczowa wydaje się zatem kwestia dostępności do deponowanych środków. Jeśli pieniądze, które chcemy przeznaczyć na oszczędności, nie będą wykorzystywane, nawet w razie sytuacji awaryjnej, wówczas można wybrać lokatę. Oczywiście pod warunkiem odpowiednio wysokiej propozycji oprocentowania.  

Jeśli gromadzone oszczędności mogą się jednak w krótkim czasie przydać, a celem jest ograniczenie utraty wartości pieniądza w czasie, to lepszym rozwiązaniem może okazać się jednak rachunek oszczędnościowy. Kluczem do wyboru oferty powinno być wcześniejsze porównanie warunków proponowanych przez banki w każdej z zakładanych opcji.