Masz nieużywane konto bankowe? Zobacz, co musisz wiedzieć

Masz stare konto, z którego już nie korzystasz? Okazuje się, że to może Cię słono kosztować. Wiele osób otwiera rachunki z myślą o wygodzie, promocji czy szybkim załatwieniu sprawy. Problem w tym, że gdy konto przestaje być potrzebne, często się o nim zapomina. A bank nie zapomina – i może, zgodnie z umową, bezwzględnie naliczać opłaty. Co gorsza – mogą się one kumulować, generując zadłużenie, które z czasem będzie coraz większe. Podpowiadamy, kiedy konto jest uznawane za „martwe”, jakie są konsekwencje jego niezamknięcia i jak krok po kroku zamknąć niepotrzebny rachunek.

Czy właściciel konta ma obowiązek używania go?

Jeżeli zakładasz konto osobiste, to masz prawo do:

• przyjmowania na nie przelewów – np. z tytułu wynagrodzenia, przysługujących Ci świadczeń czy po prostu otrzymania różnych kwot od partnera lub rodziców;
• korzystania z karty płatniczej przypisanej do konta – trzeba złożyć o nią stosowny wniosek. Na jego podstawie bank ją wyda;
• realizowania różnego rodzaju transakcji – korzystając z konta, możesz płacić za towary i usługi w sklepach stacjonarnych, a także w Internecie;
• wpłacania i wypłacania środków na konto we wpłatomatach i bankomatach – może się to wiązać z pobieraniem przez bank prowizji, jeżeli wynika to z umowy między klientem a samym podmiotem.

Jakie obowiązki ma właściciel konta? Musisz ponosić opłaty związane z jego prowadzeniem, jeżeli nie spełnisz warunków, które pozwolą na zwolnienie z nich (np. wykonanie konkretnej liczby przelewów, zrealizowanie płatności bezgotówkowych kilka razy w miesiącu). W polskim i w unijnym systemie prawnym nie ma jednak zapisu, który zobowiązywałby do tego, aby używać konta. Teoretycznie, jeśli więc go nie potrzebujesz – bo np. wolisz korzystać z innego lub aktualnie w ogóle nie potrzebujesz tego typu rachunku – możesz nie wykonywać na nim żadnych transakcji.

Kiedy konto bankowe staje się nieużywane?

Z punktu widzenia właściciela rachunku nieużywane konto to takie, z którego po prostu się nie korzysta. Możesz mieć kilka rachunków i używać tylko jednego. Wówczas pozostałe są rachunkami nieużywanymi. Nawet jeśli masz tylko jedno konto, ale od dawna nie logujesz się do bankowości, nie wykonujesz przelewów i nie korzystasz z karty, to praktycznie rzecz biorąc, taki rachunek również jest ,,martwy’’.

Z kolei z prawnego punktu widzenia wygląda to nieco inaczej. Zgodnie z art. 59a ustawy Prawo bankowe „nieaktywny” rachunek osobisty to taki, na którym przez 5 lat nie wydano żadnej dyspozycji. Po upływie tego czasu bank sprawdza w rejestrze PESEL, czy właściciel żyje. Sama umowa rachunku wygasa, dopiero gdy minie 10 lat od ostatniej dyspozycji.

Skąd pozyskać informacje dotyczące konta, którego nie używa się od wielu lat?

W sferze usług bankowych panuje duża swoboda. W związku z tym klienci mogą mieć praktycznie nieograniczoną liczbę kont, a także ciągle otwierać nowe – np. żeby skorzystać z promocyjnej oferty innego podmiotu czy zarobić na poleceniach między znajomymi. Po czasie może się jednak okazać, że o jednym (lub nawet kilku) koncie zapomniano. Co zrobić, jeżeli nie ma się pewności, czy ma się jakieś nieużywane rachunki? Skąd pozyskać informacje na ten temat?

Najprostszym rozwiązaniem jest sprawdzenie zawieranych umów. Z nich będzie jasno wynikało, gdzie założyło się konto i czy nadal jest ono aktywne (bo np. w dokumentach nie ma potwierdzenia zamknięcia rachunku). Jeżeli taka opcja w Twoim przypadku nie będzie pomocna, możesz skorzystać z innej. Wystarczy sprawdzić Centralną Informację o Rachunkach Bankowych. Tam są gromadzone dane dotyczące otwartych kont – bez problemu sprawdzisz więc, w jakich bankach je masz. To będzie stanowiło podstawę do ewentualnego wypowiedzenia umowy czy przeniesienia środków na dotychczas nieużywany rachunek.

Jeżeli masz wątpliwości, ile kont w banku prowadzisz, nie zwlekaj. Sprawdź informacje na ten temat. Trzeba liczyć się z tym, że banki mogą (i chętnie korzystają z tej opcji) pobierać opłaty za prowadzenie konta. Robią to szczególnie wtedy, gdy jest ono użytkowane w ograniczonym stopniu albo wcale – wtedy użytkownik nie ma dużych szans na zwolnienie z opłat po spełnieniu warunków.

Konsekwencje wynikające z nieużywania konta

Bank może Ci naliczać opłaty za okres, w którym nie będziesz używać konta. To największa konsekwencja płynąca z takiej sytuacji. Może się bowiem okazać, że rachunek będzie obciążony debetem. Ty nie będziesz mieć szansy go zamknąć, dopóki nie spłacisz powstałego zadłużenia. W ten sposób też po prostu stracisz pieniądze. Będziesz zobowiązany zapłacić za coś, czego nie używasz i o czym nawet być może zapomnisz.

To jednak nie wszystko. Takie konto może też zostać zajęte przez komornika w ramach czynności egzekucyjnych. Wtedy w pewnym zakresie stracisz dostępne na nim środki. Czynność może się jednak odbyć nawet wtedy, gdy na koncie nic nie ma. Wtedy dochodzi po prostu do zajęcia, a jeśli pojawią się wpływy, zostaną zaciągnięcie na poczet realizacji wierzytelności.

Wszystko to sprawia, że nie opłaca się mieć konta w banku, którego się nie używa. Może się to wiązać z wygenerowaniem zbędnych wydatków, ale także ze stresem, jeśli stracisz pieniądze czy będzie trzeba spłacić debet, mimo że fizycznie nic nie będzie się z tego miało.

Jak wysokie mogą być opłaty naliczane za nieużywanie konta?

Bank może pobierać opłaty przede wszystkim za prowadzenie konta i dostęp użytkownika do karty płatniczej. Może się wydawać, że są one niewielkie. Jeśli jednak zapomni się o rachunku na kilka lat, a opłaty będą wynosiły choćby 10 zł miesięcznie, to uzbiera się z tego kwota kilkuset złotych. Może ona być też znacznie wyższa.

Pamiętaj, że nawet jeśli masz okres promocyjny w banku i nie płacisz nic za obsługę rachunku lub płacisz niewiele, to z czasem może się to zmienić. Każda promocja się kiedyś kończy, a bank ma prawo do zmiany cennika usług. Wystarczy, że poinformuje Cię o tym np. mailowo (nie musi upewniać się, że zapoznasz się ze zmianami), aby mógł zacząć naliczać wyższe opłaty.

Kilka lat funkcjonowania martwego konta może wygenerować spory debet, który będzie trzeba spłacić. Zamknięcie konta nie sprawi bowiem, że dług sam z siebie zniknie. Bank nie przyjmie też tłumaczenia, że klient ma być zwolniony z opłat, bo nie korzystał z konta. Pamiętaj, że naliczone środki są zarobkiem, z którego podmiot nie będzie chciał zrezygnować. To mu się nie opłaca.

W jakich sytuacjach warto pamiętać o konieczności zamknięcia konta?

O konieczności zamknięcia konta dobrze pamiętać szczególnie w następujących sytuacjach:

• po otworzeniu rachunku u konkurencyjnego usługodawcy;
• przy wyprowadzce z kraju;
• przy chorobie/śmierci bliskiej osoby (wówczas trzeba zająć się kwestią jej rachunku);
• po wypłaceniu wszystkich środków z konta i zmianie trybu zarządzania nimi;
• po otworzeniu kilku kont w różnych bankach, przetestowaniu ich funkcjonalności i docelowym przeniesieniu swoich spraw na jeden rachunek.

Jak zamknąć konto krok po kroku?

Zamknięcie konta wiąże się z koniecznością złożenia odpowiedniej dyspozycji w banku – wniosku o zamknięcie rachunku. Można to zrobić najczęściej osobiście, przez infolinię, listownie albo w bankowości elektronicznej. Ostatnia opcja jest najwygodniejsza. Umożliwia zamknięcie całej sprawy za pomocą kilku kliknięć – bez konieczności udawania się do placówki, umawiania spotkania czy stresowania się, co często towarzyszy takim procedurom.

Bez względu na formę wypowiedzenia rachunku, musisz w nim zawrzeć informacje dotyczące:

• Twoich danych;
• identyfikacji konta, które ma zostać zamknięte;
• wyraźnego wskazania dyspozycji (zamknięcie konta);
• odbiorcy i numeru konta, na który mają zostać przelane środki, które jeszcze są na koncie.

Pamiętaj o tym, że Twoje konto najpewniej nie zostanie zamknięte od razu po przesłaniu wniosku czy po jego przyjęciu. Najczęściej procedura trwa do 30 dni. W tym czasie nadal będziesz ponosić opłaty za prowadzenie rachunku. Co jednak ważne, wciąż będziesz mieć prawo swobodnie z niego korzystać.

Czy każde konto bankowe można zamknąć, jeśli się go nie używa?

Co do zasady, każde konto można zamknąć niezależnie od przyczyny. Bank nie ma prawa odmówić, jeśli nie ma ku temu podstaw. Może jednak nie zgodzić się na zamknięcie rachunku w dwóch przypadkach:

• gdy na koncie znajdują się zaległości – jeśli na rachunku powstał debet (np. w wyniku naliczanych opłat), bank zażąda jego spłaty przed zamknięciem konta. W przeciwnym razie rachunek pozostanie aktywny, a zadłużenie będzie nadal rosło;
• niespłacony limit kredytowy – konto nie zostanie zamknięte, dopóki nie zostanie uregulowane całe zobowiązanie.

Aby skutecznie zamknąć konto, rachunek musi być wolny od zadłużenia. W przeciwnym razie bank ma prawo odrzucić Twój wniosek.

Kiedy bank może sam zdecydować o zamknięciu konta?

Bank może sam zdecydować o zamknięciu konta w dwóch przypadkach.

• Pierwszy z nich dotyczy sytuacji, w której na rachunku przez 5 lat nie odnotowano żadnej dyspozycji. Wtedy podmiot sprawdza PESEL danej osoby, aby zrewidować, czy ona żyje. Jeśli nie, podejmuje procedurę związaną z zamknięciem konta.
• Drugi przypadek to sytuacja, w której na koncie nie ma aktywności od 10 lat – nie są wydawane w tym czasie żadne dyspozycje, a po 5 latach okazało się, że właściciel wciąż żyje. Po kolejnych 5 latach bank zamyka konto.

Co jednak ważne, bank nalicza w międzyczasie opłaty. Mogą one wynieść nawet kilka tysięcy złotych za ten okres. Zamknięcie konta nie będzie oznaczało zamknięcia sprawy. Wierzyciel będzie mógł dochodzić od dłużnika swoich roszczeń. W tym wypadku bank musi poinformować klienta o zrealizowaniu planowanej procedury minimum 6 miesięcy przed jej finalizacją.

Zamknięcie konta po śmierci bliskiej osoby

Zasadniczo wniosek o zamknięcie konta może złożyć przede wszystkim jego właściciel lub pełnomocnik. Inaczej jest w sytuacji, w której dochodzi do śmierci danej osoby. Wtedy żadna państwowa instytucja nie przesyła danych do banku o tym, że doszło do zgonu. Podmiot nie ma więc tej wiedzy. Nadal prowadzi rachunek klienta z założeniem, że klient go potrzebuje. Dopiero po 5 latach braku czynności przeprowadza się procedurę kontrolną, aby się upewnić, czy właściciel żyje.

Co jednak ważne, rodzina zmarłego może poinformować bank o całej sytuacji wcześniej. Wtedy konto zostanie zamknięte wkrótce po tym oświadczeniu, a zgromadzone na nim środki od razu trafią do spadkobierców.

Jeżeli ten krok nie zostanie zrealizowany, pieniądze zostaną przelane na konta spadkobierców czy właśnie podmiotów państwowych dopiero po zrealizowaniu procedury kontrolnej, która następuje 5 lat po okresie bezczynności transakcyjnej na koncie.

Źródło:

• USTAWA z dnia 9 października 2015 r.  o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (https://orka.sejm.gov.pl/opinie7.nsf/nazwa/3434_u/$file/3434_u.pdf)