Masz nieużywane konto bankowe? Zobacz, co musisz wiedzieć

Obecnie konto osobiste w banku można założyć nawet dla dziecka, więc jest to bardzo powszechna opcja. Z czasem można jednak zapomnieć o którymś z rachunków. Co jednak ważne, może się to wiązać z poważnymi konsekwencjami, a przede wszystkim z dużymi wydatkami, których lepiej uniknąć.

Czy właściciel konta ma obowiązek używania go?

Jeżeli zakładasz konto osobiste, to masz prawo do:

• przyjmowania na nie przelewów — np. z tytułu wynagrodzenia, przysługujących Ci świadczeń czy po prostu otrzymania różnych kwot od partnera lub rodziców;
• korzystania z karty płatniczej przypisanej do konta — trzeba złożyć o nią stosowny wniosek. Na jego podstawie bank ją wyda;
• realizowania różnego rodzaju transakcji — korzystając z konta, możesz płacić za towary i usługi w sklepach stacjonarnych, a także w Internecie;
• wpłacania i wypłacania środków na konto we wpłatomatach i bankomatach — może się to wiązać z pobieraniem przez bank prowizji, jeżeli wynika to z umowy między klientem a samym podmiotem.

Jakie obowiązki ma właściciel konta? Musisz ponosić opłaty związane z jego prowadzeniem, jeżeli nie spełnisz warunków, które pozwolą na zwolnienie z nich (np. wykonanie konkretnej liczby przelewów, zrealizowanie płatności bezgotówkowych kilka razy w miesiącu). W polskim i w unijnym systemie prawnym nie ma jednak zapisu, który zobowiązywałby do tego, aby używać konta.

Ważne: są przepisy mówiące o tym, że transakcje przekraczające konkretną kwotę nie mogą mieć gotówkowego charakteru. Aby je zrealizować, nie musisz jednak korzystać z konta osobistego. Możesz np. zdecydować się na usługi Poczty Polskiej.

Kiedy konto bankowe staje się nieużywane?

Pojęcie nieużywanego konta można rozumieć na kilka sposobów. Dla klienta banku, właściciela konkretnego rachunku, tym nieużywanym będzie ten, z którego się nie korzysta. Jeżeli masz np. kilka rachunków i jeden z nich nie spełnia Twoich oczekiwań, korzystasz z innych. Wtedy to jedno przestaje być używane, staje się martwe. Jeżeli nawet masz tylko jedno konto, ale w rzeczywistości nie wydajesz na nim żadnych dyspozycji, również można uznać takie konto za nieużywane ze względów praktycznych — nie jest potrzebne, nie przelewa się na nie środków ani też się ich z niego nie wypłaca.

W świetle prawa kwestia nieużywanego, martwego konta wygląda już zupełnie inaczej. Tym mianem nie określa się rachunku, który tak po prostu nie jest potrzebny użytkownikowi. Z prawa bankowego wynika, że martwe konto to takie, na którym przez 5 lat nie wydano żadnej dyspozycji (nie wykonano przelewu, nie zamknięto celu i nie zrealizowano żadnego innego działania). Jeśli bank wykryje u siebie taki rachunek, powinien przystąpić do działania, a konkretnie sprawdzić, czy jego właściciel żyje. Może się bowiem okazać, że nie i rachunek powinien zostać z tego względu zamknięty.

Skąd pozyskać informacje dotyczące konta, którego nie używa się od wielu lat?

W sferze usług bankowych panuje duża swoboda. W związku z tym klienci mogą mieć praktycznie nieograniczoną liczbę kont, a także ciągle otwierać nowe — np. żeby skorzystać z promocyjnej oferty innego podmiotu czy zarobić na poleceniach między znajomymi. Po czasie może się jednak okazać, że o jednym (lub nawet kilku) koncie zapomniano. Co zrobić, jeżeli nie ma się pewności, czy ma się jakieś nieużywane rachunki? Skąd pozyskać informacje na ten temat?

Najprostszym rozwiązaniem jest sprawdzenie zawieranych umów. Z nich będzie jasno wynikało, gdzie założyłeś konto i czy nadal jest ono aktywne (bo np. w dokumentach nie ma potwierdzenia zamknięcia rachunku). Jeżeli taka opcja w Twoim przypadku nie będzie pomocna, możesz skorzystać z innej. Wystarczy sprawdzić Centralną Informację o Rachunkach Bankowych. Tam są gromadzone dane dotyczące otwartych kont — bez problemu sprawdzisz więc, w jakich bankach je masz. To będzie stanowiło podstawę do ewentualnego wypowiedzenia umowy czy przeniesienia środków na dotychczas nieużywany rachunek.

Jeżeli masz wątpliwości, ile kont w banku prowadzisz, nie zwlekaj. Sprawdź informacje na ten temat. Trzeba liczyć się z tym, że banki mogą (i chętnie korzystają z tej opcji) pobierać opłaty za prowadzenie konta. Robią to szczególnie wtedy, gdy jest ono użytkowane w ograniczonym stopniu albo wcale — wtedy użytkownik nie ma dużych szans na zwolnienie z opłat po spełnieniu warunków.

Konsekwencje wynikające z nieużywania konta

Bank może Ci naliczać opłaty za okres, w którym nie będziesz używał konta. To największa konsekwencja płynąca z takiej sytuacji. Może się bowiem okazać, że rachunek będzie obciążony debetem. Ty nie będziesz mógł go zamknąć, dopóki nie spłacisz powstałego zadłużenia. W ten sposób też po prostu stracisz pieniądze. Będziesz musiał zapłacić za coś, czego nie używałeś i o czym nawet być może zapomniałeś.

To jednak nie wszystko. Takie konto może też zostać zajęte przez komornika w ramach czynności egzekucyjnych. Wtedy będziesz mógł stracić dostępne na nim środki. Czynność może się jednak odbyć nawet wtedy, gdy na koncie nic nie ma. Wtedy dochodzi po prostu do zajęcia, a jeśli pojawią się wpływy, zostaną zaciągnięcie na poczet realizacji wierzytelności.

Wszystko to sprawia, że nie opłaca się mieć konta w banku, którego się nie używa. Może się to wiązać z wygenerowaniem zbędnych wydatków, ale także ze stresem, jeśli stracisz pieniądze czy będziesz musiał spłacić debet, mimo że fizycznie nic nie będziesz z tego miał.

Jak wysokie mogą być opłaty naliczane za nieużywanie konta?

Bank może pobierać opłaty przede wszystkim za prowadzenie konta i dostęp użytkownika do karty płatniczej. Może się wydawać, że są one niewielkie. Jeśli jednak zapomni się o rachunku na kilka lat, a opłaty będą wynosiły choćby 10 zł miesięcznie, to uzbiera się z tego kwota kilkuset złotych. Może ona być też znacznie wyższa.

Pamiętaj, że nawet jeśli masz okres promocyjny w banku i nie płacisz nic za obsługę rachunku lub płacisz niewiele, to z czasem może się to zmienić. Każda promocja się kiedyś kończy, a bank ma prawo do zmiany cennika usług. Wystarczy, że poinformuje Cię o tym np. mailowo (nie musi upewniać się, że zapoznałeś się ze zmianami), aby mógł zacząć naliczać wyższe opłaty.

Kilka lat funkcjonowania martwego konta może wygenerować spory debet, który będziesz musiał spłacić. Zamknięcie konta nie sprawi bowiem, że dług sam z siebie zniknie. Bank nie przyjmie też tłumaczenia, że powinieneś być zwolniony z opłat, bo nie korzystałeś z konta. Pamiętaj, że naliczone środki są zarobkiem, z którego podmiot nie będzie chciał zrezygnować. To mu się nie opłaca.

W jakich sytuacjach warto pamiętać o konieczności zamknięcia konta?

O konieczności zamknięcia konta warto pamiętać szczególnie w następujących sytuacjach:

• po otworzeniu rachunku u konkurencyjnego usługodawcy,
• przy wyprowadzce z kraju,
• przy chorobie/śmierci bliskiej osoby (wówczas trzeba zająć się kwestią jej rachunku),
• po wypłaceniu wszystkich środków z konta i zmianie trybu zarządzania nimi,
• po otworzeniu kilku kont w różnych bankach, przetestowaniu ich funkcjonalności i docelowym przeniesieniu swoich spraw na jeden rachunek.

Zamknięcie konta może wydawać się złożoną i skomplikowaną procedurą. Dlatego wiele osób z niej nie korzysta, odsuwa wszystko w czasie, a później o tym zapomina. W efekcie problemy się piętrzą, a później konto i tak trzeba zamknąć.

Nie ma sposobu na to, aby jednocześnie uniknąć formalności i konsekwencji wynikających z niezamknięcia konta. Najlepiej wszystko załatwić od razu wtedy, gdy zorientujesz się, że konto z jakichś przyczyn nie jest Ci potrzebne lub faktycznie z niego nie korzystasz, mimo że jeszcze jakiś czas temu wydawało Ci się np., że będzie inaczej.

Jak zamknąć konto krok po kroku?

Zamknięcie konta wiąże się z koniecznością złożenia odpowiedniej dyspozycji w banku — wniosku o zamknięcie rachunku. Można to zrobić najczęściej osobiście, przez infolinię, listownie albo w bankowości elektronicznej. Ostatnia opcja jest najwygodniejsza. Umożliwia zamknięcie całej sprawy za pomocą kilku kliknięć — bez konieczności udawania się do placówki, umawiania spotkania czy stresowania się, co często towarzyszy takim procedurom.

Bez względu na formę wypowiedzenia rachunku, musisz w nim zawrzeć informacje dotyczące:

• Twoich danych,
• identyfikacji konta, które ma zostać zamknięte,
• wyraźnego wskazania dyspozycji (zamknięcie konta),
• odbiorcy i numeru konta, na który mają zostać przelane środki, które jeszcze są na koncie.

W niektórych przypadkach (podczas spotkania w banku czy wypełniania oświadczenia online) pracownik instytucji pyta klienta o to, dlaczego rezygnuje z usługi. Najczęściej jest to związane z celami marketingowymi. Podmiot bada, dlaczego klienci rezygnują z jego usług, a wiedzę tę wykorzystuje do zmian, które pozwolą w przyszłości zachować większe grono zadowolonych usługobiorców.

Co ważne, konto nie zostanie zamknięte od razu po przesłaniu wniosku czy po jego przyjęciu. Najczęściej procedura trwa do 30 dni. W tym czasie nadal będziesz musiał ponosić opłaty za prowadzenie konta, ale będziesz mógł też z niego swobodnie korzystać.

Czy każde konto bankowe można zamknąć, jeśli się go nie używa?

Każde konto możesz zamknąć. Zasadniczo bank nie może bez przyczyny odmówić wygaszenia rachunku. Bez względu na to, czy zdecydujesz się na ten krok ze względu na wyprowadzkę do innego kraju, skorzystanie z innej oferty, czy z generalnej rezygnacji z usług bankowych. Są jednak przyczyny, które uprawniają bank do wydania odmownej decyzji w tej sprawie. Co może być podstawą takiego działania?

• Powstanie debetu w wyniku naliczania opłat za prowadzenie konta — jeśli nie masz na rachunku środków, nie oznacza to, że podmiot nie może naliczyć dla siebie np. wynagrodzenia. Będziesz musiał uregulować wydatki przed zamknięciem konta. W przeciwnym razie nadal będą rosły, bo rachunek będzie aktywny, a opłaty za jego funkcjonowanie będą powielane.
• Zaleganie w spłacie limitu kredytowego — w tym przypadku sytuacja jest podobna jak przy debecie za prowadzenie konta. Musisz dokonać spłaty, aby rzeczywiście zamknąć konto. Pamiętaj, że opóźnienia po 60 dniach trafiają do bazy BIK i są w niej widoczne przez kilka lat. Wpłyną na Twoją historię kredytową i mogą Ci utrudnić zaciągnięcie nawet niewielkiego kredytu na kwotę kilku tysięcy złotych.

Jeżeli chcesz zamknąć konto, musisz uregulować finanse na rachunku. W przeciwnym razie otrzymasz odmowną decyzję na swój wniosek. Opłaty będą rosły, a Ty ostatecznie i tak będziesz musiał ponieść wydatki.

Kiedy bank może sam zdecydować o zamknięciu konta?

Bank może sam zdecydować o zamknięciu konta w dwóch przypadkach. Pierwszy z nich dotyczy sytuacji, w której na rachunku przez 5 lat nie odnotowano żadnej dyspozycji. Wtedy podmiot sprawdza numer PESEL danej osoby, aby zrewidować, czy ona żyje. Jeśli nie, podejmuje procedurę związaną z zamknięciem konta.

Druga sytuacja to taka, w której na koncie nie ma aktywności od 10 lat — nie są wydawane w tym czasie żadne dyspozycje, a po 5 latach okazało się, że właściciel nadal życie. Po kolejnych 5 latach bank zamyka konto. Co jednak ważne, nalicza w międzyczasie opłaty. Mogą one wynieść nawet kilka tysięcy złotych za ten okres. Zamknięcie konta nie będzie oznaczało zamknięcia sprawy. Wierzyciel będzie mógł dochodzić od dłużnika swoich roszczeń. W tym wypadku bank musi poinformować klienta o zrealizowaniu planowanej procedury minimum 6 miesięcy przed jej finalizacją.

Zamknięcie konta po śmierci bliskiej osoby

Zasadniczo wniosek o zamknięcie konta może złożyć przede wszystkim jego właściciel lub pełnomocnik. Inaczej jest w sytuacji, w której dochodzi do śmierci danej osoby. Wtedy żadna państwowa instytucja nie przesyła danych do banku o tym, że doszło do zgonu. Podmiot nie ma więc tej wiedzy. Nadal prowadzi rachunek klienta z założeniem, że klient go potrzebuje. Dopiero po 5 latach braku czynności przeprowadza się procedurę kontrolną, aby się upewnić, czy właściciel żyje.

Co jednak ważne, rodzina zmarłego może poinformować bank o całej sytuacji wcześniej. Wtedy konto zostanie zamknięte wkrótce po tym oświadczeniu, a zgromadzone na nim środki od razu trafią do spadkobierców lub do gminy oraz Skarbu Państwa (w zależności od tego, jak będzie wyglądała kwestia dziedziczenia w konkretnym przypadku).

Jeżeli ten krok nie zostanie zrealizowany, pieniądze zostaną przelane na konta spadkobierców czy właśnie podmiotów państwowych dopiero po zrealizowaniu procedury kontrolnej, która następuje 5 lat po okresie bezczynności transakcyjnej na koncie.

O czym jeszcze warto pamiętać, prowadząc swoje konta osobiste?

Zamknięcie konta osobistego to nie jedyna kwestia, o której trzeba pamiętać, mając rachunek osobisty. Ważne są też:

• regularne sprawdzanie cennika usług — może się on zmieniać, a bank ma obowiązek informowania Cię o tym. Warto zaglądać do przesłanego dokumentu, aby mieć świadomość tego, ile i za co płacisz;
• analiza rynku pod kątem ofert innych banków — warto sprawdzać rankingi kont bankowych, aby wiedzieć, które z nich w danym momencie najbardziej się opłaca. Może się okazać, że korzystne będzie dla Ciebie przeniesienie środków;
• kontrola transakcji na koncie — w banku też mogą zdarzać się błędy. W ich wyniku możesz stracić część pieniędzy. Aby tego uniknąć, sprawdzaj realizowane transakcje wyrywkowo i upewniaj się, czy saldo się po nich zgadza.

Jeżeli będziesz miał jakiekolwiek pytania lub wątpliwości co do swojej sytuacji, skontaktuj się z bankiem lub zajrzyj do umowy z nim. Dzięki temu zadbasz o ochronę swoich interesów, unikniesz zbędnych wydatków, a także będziesz miał pełną kontrolę nad swoimi finansami.